Η νήσος Ρω και η Κυρά της.
Η Ρω ή Ρώγη ή Ροπή, όπως την αναφέρουν διάφοροι χάρτες ή παλιά βιβλία, βρίσκεται 4 μίλια δυτικά από το Καστελλόριζο και σε απόσταση 12 μιλίων από τις τoυρκικές ακτές. Είναι το πρώτο νησάκι που βλέπει ο επισκέπτης από το πλοίο λίγο πριν φτάσει στο νησί προερχόμενος από τη Ρόδο, με την Ελληνική σημαία να ανεμίζει και το Κάστρο να δεσπόζει στη μέση και ψηλά, σαν μάρτυρας μιας μακράς ιστορίας πολυκύμαντης αλλά όχι ξεχασμένης.
Η ιστορία και η μοίρα της Ρω αναπόσπαστα συνδέθηκε μ’ αυτή της Κυράς του.
Σ΄ αυτό το άγονο νησί, έζησε μια Ελληνίδα νησιώτισσα. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη. Έγινε γνωστή στο πανελλήνιο ως «Κυρά της Ρω» γιατί επί 40 χρόνια (από το 1943 ως το θάνατό της) ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω κάθε πρωί και τη κατέβαζε με τη δύση του ήλιου, για να πει σ’ όλους, πως τούτος ο τόπος που πατούσε, απέναντι από τα τουρκικά παράλια, ήταν Ελλάδα.
Στη Ρω είχε εγκατασταθεί με τον άντρα της και την τυφλή μητέρα της από το 1924. Το 1927, εγκαταστάθηκαν στη Ρω μόνιμα ο Κώστας και η Δέσποινα Αχλαδιώτη για να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία, εντελώς μόνοι τους μέχρι το 1940. Τη χρονιά εκείνη όμως αρρώστησε βαριά ο Κώστας Αχλαδιώτης. Η φωτιά που άναψε η γυναίκα του για να ειδοποιήσει με σινιάλα καπνού τους κατοίκους του Καστελλόριζου και τους παραπλέοντες ψαράδες δεν έγινε εγκαίρως αντιληπτή. Ο σύζυγός της άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελλόριζου. Η κυρά της Ρω φρόντισε μόνη της για την ταφή του συντρόφου της. Έπειτα, γύρισε πάλι στη Ρω, αυτή τη φορά με τη γριά και τυφλή μητέρα της, όπου πέρασε τα χρόνια της κατοχής.
Το σπουδαιότερο είναι πως συνεργάσθηκε με τον Ιερό Λόχο και με άλλους αντιστασιακούς. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πήγε στο Καστελλόριζο και εκεί έδρασε με τις αποστολές στρατευμάτων για τη Μέση Ανατολή, κρύβοντας και φυγαδεύοντας αξιωματικούς και στρατιώτες. Εκεί θα προσέφερε υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου. Δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησί, ακόμα κι όταν το Καστελλόριζο, που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, εκ των οποίων οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν στο δρόμο της προσφυγιάς.
Τότε, όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του Καστελλόριζου, είχαν φύγει για τα γύρω νησιά, την Κύπρο, την Αίγυπτο. Όταν με διαταγή των Άγγλων εγκαταλείφθηκε ομαδικά το Καστελλόριζο, εκείνη παρέμεινε μόνη στη Ρω, μετά και το θάνατο και της μητέρας της, η κυρα-Δέσποινα ή η «Κόρη της Ρω» όπως την έλεγαν στο νησί, κατόρθωσε μόνη της να κατοικήσει και να κρατήσει Ελληνικό το νησάκι της, καλλιεργώντας και βόσκοντας εκεί τα λιγοστά ζώα της, όπου με θάρρος και ψυχραιμία αντιμετώπισε όλους τους κινδύνους. Εξαιτίας αυτής της ηρωίδας, το μικρό αυτό νησί παρέμεινε Ελληνικό, στο οποίο ύψωνε τη σημαία ή χαιρετούσε με αυτήν τα διερχόμενα πλοία. Κι εκείνα ανταπέδιδαν το χαιρετισμό με τα σφυρίγματα τους. Έλεγε έτσι σε όλους τους ξένους – και κύρια στους απέναντι Τούρκους – πως ο τόπος τούτος που πατούσε, ήταν Ελλάδα.
Τον Αύγουστο του 1975, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ομάρ Κασάρ και δύο ακόμα άτομα, παρακολουθώντας τη Ρω και εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της Δέσποινας Αχλαδιώτη για λόγους υγείας, αποβιβάστηκαν εκεί και τοποθέτησαν πάνω σ’ ένα κοντάρι 4 μέτρων τη σημαία τους. Η Κυρά της Ρω την κατέβασε αμέσως, όταν γύρισε. Το επεισόδιο πήρε δημοσιότητα και έτσι η γυναίκα και το νησάκι της έγιναν γνωστά παντού.
Στις 1 Σεπτεμβρίου 1975, κατάπλευσε στο Καστελλόριζο το ανθυποβρυχιακό σκάφος «Γ. Πεζόπουλος» για συμπαράσταση στην κυρά της Ρω. Όμως δεύτερη τουρκική σημαία τοποθετήθηκε αυτή τη φορά στη νήσο Στρογγύλη απέναντι στα νότια του Καστελλόριζου.
Τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, το Πολεμικό Ναυτικό, την Βουλή των Ελλήνων, την Εθνική Τράπεζα, Δήμους, Συλλόγους και άλλους φορείς.
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του ΓΕΝ στο Καστελόριζο όπου, στις 23 Νοεμβρίου 1975, της απένειμε το μετάλλιο για την πολεμική περίοδο 1941-1944 για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της», όπως ανέφερε η απόφαση του Υπουργού Άμυνας.
Απεβίωσε σε ηλικία 92 ετών, σε νοσοκομείο της Ρόδου, την 13η Μαΐου του 1982. Η κηδεία της έγινε την 14η Μαΐου 1982, με τιμές Εθνικής Ηρωίδας, δημοσία δαπάνη στο Καστελλόριζο, παρουσία του τότε υφυπουργού Άμυνας Αντώνη Δροσογιάννη, και η σορός της μεταφέρθηκε στην Ρω και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία. Το φέρετρό της ήταν σκεπασμένο με την Ελληνική σημαία.
Η ίδια η Δέσποινα Αχλαδιώτη, είχε ζητήσει να ταφεί μ΄ αυτή τη σημαία.
«Για την Ελλάδα το ‘κανα. Τα ξερονήσια του Καστελλόριζου και της Ρω τ’ αγαπώ. Έμεινα μόνη μου το 1943 στο Καστελλόριζο με την τυφλή μου μάνα, όταν έφευγαν όλοι οι κάτοικοι του νησιού στη Μέση Ανατολή και στην Κύπρο. Με την Ελληνική σημαία υψωμένη και την αγάπη για την Ελλάδα βαθιά ριζωμένη μέσα μου, πέρασα όλες τις κακουχίες… Βέβαια η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις τουρκικές ακτές. Την Ελληνική σημαία θέλω να μου τη βάλουν μαζί μου στον τάφο». είπε όταν την βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών.
Σήμερα στο νησί υπάρχει ο τάφος της, τα δύο μικρά σπιτάκια όπου διέμενε και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, όλα δίπλα στο λιμανάκι.
Η πρώτη εικόνα που συναντάς από το Καστελλόριζο προς την Ρω είναι η Ελληνική σημαία να ανεμίζει ψηλά δίπλα στο κάστρο στη μέση του νησιού. Αυτή είναι όλη και όλη η Ρω.
***
ΠΗΓΗ: Από το ιστολόγιο «Απ’όλα (με sos)»