“The Thing”: Η σφραγίδα που … “ξεσφράγιζε” μυστικά.

Στις 4 Αυγούστου του 1945, στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια ομάδα νεαρών Ρώσων προσκόπων επισκέφθηκε στην οικία του τον Αμερικανού πρέσβη στη Μόσχα Averell Harriman και του έδωσε ένα δώρο: ένα χειροποίητο σκαλιστό αντίγραφο της Μεγάλης Σφραγίδας των Ηνωμένων Πολιτειών, ως χειρονομία φιλίας προς τον σύμμαχό τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο πρέσβης κρέμασε τη σφραγίδα στον τοίχο του γραφείου του, που ήταν ταυτόχρονα και η κατοικία του. Αυτό που δεν γνώριζε ήταν πως η σφραγίδα περιείχε μια συσκευή ακρόασης τελευταίας τότε τεχνολογίας, την οποία θα χρησιμοποιούσαν οι Σοβιετικοί για να ακούν τις συνομιλίες του, όποτε το επιθυμούσαν. Και έμεινε κρεμασμένη στον τοίχο για 7 χρόνια, και έγινε γνωστή ως “The Thing” (Το Πράγμα).

Ήταν ένα δημιούργημα του Ρώσου εφευρέτη Léon Theremin, του ανθρώπου που το 1920 είχε εφεύρει το ηλεκτρονικό μουσικό όργανο «Θέρεμιν». Δυο δεκαετίες αργότερα, βρισκόταν στα γκούλαγκ της Σιβηρίας και ως φυλακισμένο, τον στρατολόγησαν για να κατασκευάζει υψηλής τεχνολογίας ακουστικές συσκευές, σε ένα μυστικό εργαστήριο.

Με «Το Πράγμα» μάλλον ξεπέρασε τον εαυτό του. Η ξύλινη σφραγίδα ήταν σαν ένα γεμιστό μπισκότο, όπου μια μικροσκοπική μεμβράνη η οποία λειτουργούσε ως μικρόφωνο ήταν συνδεδεμένη με μια κεραία. Δεν ήταν συνδεδεμένη με μπαταρία και λειτουργούσε μόνο όταν ένα ραδιοφωνικό σήμα της σωστής συχνότητας αποστελλόταν στη συσκευή από έναν εξωτερικό πομπό. Το σήμα προερχόταν από κάποιο βαν που βρισκόταν κοντά και επέτρεπε στους Σοβιετικούς να υποκλέπτουν τις συζητήσεις του πρέσβη των ΗΠΑ, μέσω ενός ραδιοφωνικού δέκτη.

Οι Βρετανοί ήταν τελικά εκείνοι που παρατήρησαν κάτι ασυνήθιστο στη μεγάλη ξύλινη σφραγίδα. Το 1951 ένας Βρετανός χειριστής παρακολουθούσε την κίνηση της σοβιετικής ραδιοφωνίας, κατά την διάρκεια μιάς καθαρά βρετανικής επιχείρησης κατασκοπείας, όταν αναγνώρισε την φωνή του Βρετανού διπλωματικού ακόλουθου που ερχόταν από την αμερικανική πρεσβεία. Οι προσεκτικοί έλεγχοι που ακολούθησαν στην πρεσβεία δεν έδειξαν όμως κάτι μέχρι τον Μάιο του 1952.

Όμως οι υποψίες παρέμεναν και τον Σεπτέμβριο του 1952, οι τεχνικοί ασφαλείας έκαναν μια ακόμα πιο ενδελεχή έρευνα, γνωρίζοντας ότι ορισμένες φορές οι Σοβιετικοί αφαιρούσαν κοριούς και μετά τους επανατοποθετούσαν. Ένας από τους τεχνικούς, ο Joseph Bezjian, άνοιξε τον δέκτη του και έπιασε αμέσως ένα σήμα. Ήταν η φωνή του τότε πρέσβη, George F. Kennan, από το γραφείο του. Κάτι την μετέδιδε και δεν ήταν μακριά. Μερικά λεπτά αργότερα, βρήκαν αυτό που έψαχναν στην ξύλινη σφραγίδα των ΗΠΑ που ήταν κρεμασμένη στον τοίχο.

Την επόμενη ημέρα η συσκευή ταξίδεψε για Ουάσιγκτον προκειμένου να μελετηθεί. Το 1967 ο Kennan εξέδωσε τα απομνημονεύματα του και μέσα σε αυτά ανέφερε και την ανατριχιαστική για εκείνον στιγμή που κατάλαβε ότι οι Σοβιετικοί μπορούσαν να ακούσουν όλα όσα έλεγε στο γραφείο του. «Είναι δύσκολο να περιγράψω το πόσο περίεργη ήταν η ατμόσφαιρα στο δωμάτιο, ενώ εξελισσόταν αυτή η σκηνή μπροστά από τα μάτια μας. Την συγκεκριμένη στιγμή, όλοι μας είχαμε την αίσθηση πως και κάποιος άλλος βρισκόταν μέσα στο δωμάτιο. Φαινόταν ότι κάποιος μπορούσε να ακούσει την αναπνοή μας. Όλοι γνωρίζαμε ότι ένα παράξενο και απαίσιο θεατρικό δράμα βρισκόταν εκείνη τη στιγμή σε εξέλιξη».

Οι ΗΠΑ δεν αποκάλυψαν αμέσως ότι είχαν βρει τη συσκευή, ενώ την κράτησαν για αρκετά χρόνια κρυφή από τα ΜΜΕ. Πέρασαν ακόμα 8 χρόνια για να μαθευτεί το μυστικό. Αυτό συνέβη το 1960, όταν οι σοβιετικοί κατέρριψαν το αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο U-2 και αμέσως συνεκάλεσαν συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για να καταγγείλουν την κατασκοπεία ως μια επιθετική πράξη. Τότε οι Αμερικανοί έφεραν την συσκευή στο προσκήνιο για να αποδείξουν ότι η κατασκοπεία γινόταν και από τις δυο πλευρές.

Βέβαια, Αμερικάνοι και Βρετανοί είχαν προλάβει να την μελετήσουν μέχρι τότε αλλά και να την εξελίξουν. Η δική τους συσκευή ονομάστηκε SATYR και χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τους δυτικούς εκείνα τα χρόνια.

Η αυθεντική συσκευή δόθηκε αρχικά στο FBI και αργότερα στη NSA. Κάπου εκεί χάθηκαν τα ίχνη της, ωστόσο υπάρχει ένα αντίγραφό της στο Εθνικό Κρυπτολογικό Μουσείο στο Μέριλαντ. Η επισκέπτες μάλιστα μπορούν να δοκιμάσουν την λειτουργία του και να αντιληφθούν ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και (πρώην) Σοβιετικής Ένωσης, μιας περιόδου που τα δυο έθνη παρίσταναν πως ήταν φίλοι, αλλά παρολ’ αυτά ήταν θεμιτό να ελέγχεις ακόμα και τα δώρα από προσκόπους…

***

Στο κείμενο που ακολουθεί περιγράφεται περιληπτικά ο τρόπος λειτουργίας της συσκευής υποκλοπής, με την βοήθεια απλοποιημένου διαγράμματος. Λεπτομερείς πληροφορίες για αυτήν την ρηξικέλευθη (για την εποχή της) διάταξη μπορείτε να δείτε επιλέγοντας τον σύνδεσμο.

Η συσκευή τίθεται σε λειτουργία όταν λάβει στην κεραία της ραδιοφωνικό σήμα συχνότητος 800MHz. Το σήμα αυτό οδηγείται στην κοιλότητα συντονισμού, η μία πλευρά της οποίας φέρει διάφραγμα που πάλλεται (όπως τα μικρόφωνα) όταν δέχεται ηχητικά κύματα από τον εποπτευόμενο χώρο. Η παλμική κίνηση της μεμβράνης μεταβάλει τα χαρακτηριστικά του αρχικού σήματος (ως προς το πλάτος και την συχνότητα). Το σήμα, με την υποκλαπείσα πληροφορία, που εξέρχεται από την κοιλότητα προς την κεραία έχει διπλάσια συχνότητα του σήματος εισόδου (2X800=1600ΜΗz), η ελάχιστη εμβέλειά του είναι 23 μέτρα και η λήψη του γίνεται με κατάλληλο ραδιοφωνικό δέκτη.

***

Συλλογή – επεξεργασία στοιχείων: Ομάδα σύνταξης sse77.gr

ΠΗΓΕΣ: pronews.gr , cryptomuseum.com , hackaday.com