5η Απριλίου 1944: Το Ολοκαύτωμα της Κλεισούρας.

Η Κλεισούρα είναι χωριό που ευρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νομού Καστοριάς, στην είσοδο των ομώνυμων στενών, χτισμένη σε υψόμετρο 1.172 μέτρων, στους πρόποδες του όρους Μουρίκι, σε στρατηγική θέση, απ’ όπου διέρχεται η οδός Καστοριάς – Αμυνταίου. Υπήρξε μία από τις περιοχές της Ελλάδας που βίωσαν, με τον σκληρότερο τρόπο, τα γερμανικά αντίποινα, την 5η Απριλίου 1944, που είναι γνωστά ως Σφαγή της Κλεισούρας.

Γεγονότα που προηγήθηκαν.

Στις 5 Απριλίου 1944, αντάρτική ομάδα επιτίθεται σε γερμανική στρατιωτική φάλαγγα, στην θέση Νταούλι και φονεύει τρεις προπομπούς στρατιώτες μοτοσικλετιστές. Ο ανδρικός πληθυσμός της Κλεισούρας, φοβούμενος αντίποινα, διέφυγε στις πέριξ ορεινές περιοχές, ενώ τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι παρέμειναν στην κωμόπολη, καθώς πίστευαν ότι οι Γερμανοί δεν θα ενεργούσαν εναντίον τους.

Η Σφαγή.

Ο συνταγματάρχης Karl Schümers, διοικητής του 7ου Συντάγματος της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας SS, στον οποίο υπάγοντο τα θύματα, διέταξε την καταστροφή της Κλεισούρας και την εκτέλεση όλων των κατοίκων της, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, τέθηκε δε ο ίδιος επικεφαλής της δύναμης καταστροφής, στην οποία συμμετείχαν και βούλγαροι κομιτατζήδες, υπό τον Κάλτσεφ.

Το πρώτο γερμανικό τμήμα που εισήλθε στην Κλεισούρα διαβεβαίωσε τους κατοίκους, κυρίως γυναικόπαιδα, ότι δεν θα τους πειράξουν ώστε να μην τραπούν σε φυγή. Το σύνθημα της σφαγής δόθηκε στις 15:00, με ρίψη φωτοβολίδας από την θέση Νταούλι και η κύρια δύναμη, που είχε εισέλθει στον οικισμό, ξεκίνησε το αποτρόπαιο έργο της, φονεύοντας γυναίκες, παιδιά και υπέργηρους, χωρίς καμία διάκριση και ανατινάζοντας κατοικίες, σχολεία και την τοπική κλινική.

Συνολικά εφονεύθησαν 280 άμαχοι, τραυματίσθηκαν 40 και κατεστράφησαν 150 οικίες.

Οι σφαγείς απεχώρησαν περί την 17:00, έχοντας μετατρέψει την Κλεισούρα, κυριολεκτικά, σε ένα τεράστιο νεκροταφείο, αφού το κοιμητήριο του χωριού δεν επαρκούσε πλέον για την ταφή των νεκρών, οι περισσότεροι των οποίων ετάφησαν στις αυλές των εκκλησιών, των σπιτιών και στις πλαγιές του βουνού.

Η συγκλονιστική μαρτυρία ενός ανδρός, από τους πρώτους που επέστρεψαν στο χωριό, μετά την καταστροφή, αναφέρει “ το βράδυ, όταν γυρίσαμε, βρήκαμε τις γυναίκες και τα παιδιά μας πεταμένα σαν τα φύλλα που τα σκόρπισε ο άνεμος ”.

Γεγονότα που ακολούθησαν.

Ο συνταγματάρχης Karl Schümers απαλλάχθηκε από τους ανωτέρους του για το έγκλημα της Κλεισούρας και το επανέλαβε, στην Σφαγή της Κατράνιτσας και στο Ολοκαύτωμα του Διστόμου. Σκοτώθηκε στις 18 Αυγούστου 1944, στην Άρτα, όταν το όχημά του ανατινάχθηκε από νάρκη και ετάφη στο γερμανικό πολεμικό νεκροταφείο του Διονύσου.

Ο Σύλλογος των Απανταχού Κλεισουριέων “Άγιος Μάρκος” ανήγειρε Μνημείο προς τιμήν των νεκρών.

Στην Κλεισούρα απονεμήθηκε ο Πολεμικός Σταυρός Α΄ Τάξεως και χαρακτηρίσθηκε Μαρτυρικό Χωριό με το Π.Δ. 399/1998 (ΦΕΚ A 277/1998).

Ας είναι Αιωνία η Μνήμη των Αθώων Θυμάτων.
Δεν ξεχνούμε!

Πηγές: wikipedia.org, mixanitouxronou.gr, Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος/Κλεισούρα.